Biskupiec to miasto dla ludzi aktywnych, otwartych i żądnych poznania. Zapraszamy do zwiedzania niezwykłych zabytków, będących świadectwem minionych epok. Nie brak tu urzekających swoim pięknem kościołów, kapliczek, pomników czy też budynków użyteczności publicznej. Każdy znajdzie tu coś dla siebie, każdy na nowo odkryje niepowtarzalny klimat dawnych lat.

Zwiedzającym Biskupiec polecamy między innymi:

• średniowieczny gotycki układ przestrzenny starego miasta -z rynku wychodzi pod kątem prostym osiem ulic: na północ, południe, wschód, zachód, lokacja w końcu XIV w., prawa chełmińskie- 1395 r.
• dawny ratusz, ul. Pionierów 6, murowany - 1895 r.
• kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, murowany, gotycki ok. 1580 r., wieża 1668 r., prezbiterium 1728 -1734 r., nawy boczne 1882 r., odbudowany 1903 r. i 1948-1949: fragment ogrodzenia murowany, barokowy, XVIII w.
• punkt widokowy w wieży kościelnej kościoła p.w. Św. Jana Chrzciciela w Biskupcu: z góry można podziwiać panoramę Biskupca i okolic. Dodatkową atrakcją jest galeria ze zdjęciami historycznymi i tymi aktualnymi miasta. Remont wieży kościelnej był elementem projektu unijnego p.n. „Rewitalizacja Starego Miasta Biskupiec”. Korzystanie z punktu jest bezpłatne.
• dawny kościół ewangelicko-augsburski w Biskupcu: obecnie kościół katolicki pod wezwaniem bł. Karoliny Kózkówny, wybudowany w latach 1842-1848. Jest to kościół murowany, prostokątny utrzymany w stylu neoromańskim.
• wieża ciśnień, murowana 1912-1913 r.
• zespół kamieniczek przy ul. Floriańskiej, murowany XIX w.
• zespół kamieniczek przy ul. Mazurskie Przedmieście, murowany XIX-XX w.
• willa ul. Mickiewicza 24, murowana, secesyjna 1906 r.
• kapliczki, al. Niepodległości, ul. Wojska Polskiego - neogotyckie, murowane XIX w.
• dawny budynek Starostwa, al. Niepodległości 2, murowany 1908 r.
• browar: dziś nieczynny; główny budynek to trzy bryły o łącznej powierzchni około 4 tys. metrów kwadratowych. W głównym budynku znajdują się dwie zabytkowe, żelazne kadzie. W okresie świetności zakładu produkowano około 40 – 45 tys. hl. piwa rocznie. Główny typ to pilsner, jednak rodzajów było dużo więcej. Browar posiadał swoje hurtownie w kilku miastach, nic dziwnego, gdyż piwo było bardzo dobrej jakości, dowodem jest dwukrotne odznaczenie za jakość wyrobów.
• Spichlerz: przy ul. Grunwaldzkiej mieści się dawny spichlerz – budynek niegdyś przeznaczony do przechowywania materiałów sypkich, głównie zbóż. Pochodzi z 1925 r., charakteryzuje się zwartą, wpisaną w plan kwadratu bryłą. Wybudowany z cegły ceramicznej, konstrukcja stropów drewniana. Dach budynku jest dwuspadowy. Przy obu ścianach frontowych znajdują się rampy rozładunkowo - załadunkowe. Wewnątrz trzykondygnacyjnego budynku mieści się winda towarowo – osobowa o nośności do 500 kg.

Znani i sławni mieszkańcy Biskupca

Miasto to nie tylko zabytki, sklepy i domy. Miasto tworzą ludzie. Wielu żyje zauważonych jedynie w przez swoich sąsiadów, jednak są i tacy którzy wpisali się w historię tego miasta. Stali się sławni za sprawą niezwykłych swoich talentów lub działając na rzecz lokalnej społeczności. Wśród znanych osób są:

• Augusta Wiewióra - urodzona w Bredynkach gm. Biskupiec w 1900 r.; nauczycielka, działaczka oświatowo-społeczna; odznaczona m. in. Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim OOP;
• Augustyn Zaraza – urodzony w Bredynkach gm. Biskupiec w 1879 r.; jednen z pierwszych polskich pallotynów;
• Biskup Henryk Sorbom – lokował dwa ostatnie miasta dóbr biskupich: Bisztynek w 1385 r. i Biskupiec w 1395 r.; otrzymał dla siebie i swoich następców tytuł księcia Cesarstwa Rzymskiego;
• Bogumił Labusz – urodzony w 1860 r. w Rumach; wielki działacz polski na Mazurach, jeden z założycieli Mazurskiej Partii Ludowej oraz czasopism „Gazeta Ludowa" i „Mazur"; w 1910 r. założył Bank Ludowy w Szczytnie; został pochowany w Hozębarku, przemianowanym w 1948 r. na jego cześć na Labuszewo; jego prawnuczką jest minister Urszula Pasławska;
• Franciszek Lieder - urodzony 1781 r. w Biesowie gm. Biskupiec; nauczyciel i autor polskich podręczników szkolnych; w 1986 r. został wydany jego pamiętnik „Warmia moich młodych lat”.
• Gustaw Leyding (junior) – pseud. Lucjan Mielecki, syn Gustawa Leydinga seniora, urodzony w 1899 r. w Labuszewie gm. Biskupiec; dziennikarz, działacz narodowy, współzałożyciel Zjednoczenia Mazurskiego, redaktor „Mazurskiego Przyjaciela Ludu” i „Mazura”; zdeklarowany zwolennik przyłączenia Mazur do Polski;
• Gustawa Leyding (senior) - urodzony w 1865 r. w Botowie gm. Biskupiec, współzałożyciel Mazurskiej Partii Ludowej i Banku Ludowego w Szczytnie w 1910 r. oraz pierwszego na Mazurach kółka rolniczego w Labuszewie; zwolennik przyłączenia Mazur do Polski.
• Ignacy Pietraszewski - urodzony w 1796 r. w Biskupcu; jeden ze znakomitszych przedstawicieli polskiej orientalistyki i numizmatyk; student wydziału literackiego Uniwersytetu Wileńskiego; stypendysta w instytucie języków wschodnich w Petersburgu; piastował szereg stanowisk dyplomatycznych tj. dragomana (tłumacza) w konsulatach Jaffie i Aleksandrii, był sekretarzem w konsulacie w Salonikach, a następnie konsulem w Jaffie; w 1842 r. otrzymał profesurę na Uniwersytecie Petersburskim, gdzie wykładał język turecki;
• Jan Fryderyk Anders - urodzony w 1808 r., ksiądz ewangelicki, autor podręczników do nauki języka polskiego, przeciwnik akcji germanizacyjnej na Mazurach; proboszcz w Jedwabnie, Biskupcu, Węgorzewie i Rynie; w 1863 r. opracował „Elementarz dla dzieci w polskich szkołach”;
• Jan Liszewski – urodzony w 1852 r. w Klebarku Wielkim; redaktor, nauczyciel, poeta ludowy, folklorysta; od 1880 r. nauczyciel w szkole w Bredynkach gm. Biskupiec, następnie w Raszągu; twórca biblioteczek Towarzystw Czytelni Ludowej, rozprowadzających także polskie pisma; współzałożyciel i redaktor „Gazety Olsztyńskiej”;

więcej informacji o sławnych mieszkańcach: http://www.biskupiec.pl/aktualnosci/59-dla-turysty/znane-postacie

Biskupiec i okolice:

Gminę Biskupiec charakteryzuje bogactwo i różnorodność materialnych zabytków kultury, co jest świadectwem jej burzliwych dziejów. Ich rozproszenie po terenie całej gminy skłania do stosowania różnych form objazdowych wycieczek, o dużym nasyceniu miejsc postoju. Brak szerszej informacji o wielu obiektach wynika z faktu, iż konkurują one z ogromnym dziedzictwem wysokiej klasy zabytków województwa warmińsko-mazurskiego. Niewątpliwą atrakcją turystyczną są wsie, które zachowały czytelną formę historycznych widlic z rozszerzeniem pośrodku zabudowy wiejskiej oraz charakterystycznymi rozwidleniami ulic na obu końcach wsi. Do takich wsi można zaliczyć między innymi Biesowo, Bredynki, Kobułty, Najdymowo, Parlezę Wielką, Rasząg i Wilimy oraz unikalną w formie wieś Kamionka. Zapraszamy do odwiedzenia okolic Biskupca i polecamy uwadze:

• Kobułty - kościół parafialny św. Józefa Rzemieślnika, wybudowany w latach 1897 – 1899. Utrzymany jest w stylu neogotyckim, charakterystyczna jest tu smukłość i strzelistość budowli; sklepienie krzyżowo – żebrowe, w oknach witraże; wnętrze bogato zdobione, obecność licznych kolorowych malowideł ściennych. Kościół konsekrowany w 1903 roku. Do parafii należą miejscowości: Kobułty, Borki Wielkie, Mojtyny, Kamionka, Pierwój, Chmielówka, Wola Popowa, Grodziska, Rutkowo, Łąka Dymerska, Rudziska, Labuszewo, Dymer, Botowo.
• Kościół ewangelicki wybudowany w 1823 r. Dawniej zachwycał klasycystycznym stylem, obecnie w ruinie. Do 1945 roku znajdowały się tu cenne zabytki, nie wszystkie udało się uratować. Jednak cykl rzeźb Drogi Krzyżowej pochodzący z ok. 1600 r. można podziwiać część w muzeum w Szczytnie, a część w parafii w Sorkwitach.
• Rasząg - neoromański kościół wybudowany w roku 1925; stylem przypomina bajkową budowlę. Wybudowany został z najprawdziwszego kamienia polnego. Jest filialnym kościołem parafii ewangelickiej w Sorkwitach.
• Przydrożne kapliczki pochodzących z XIX-XX w., będące w przeszłości tak jak większość tego typu zabytków sakralnych, sprzeciwem wobec silnej germanizacji Kościoła Katolickiego, bądź budowlą postawiona z potrzeby serca i ducha miejscowej ludności. Niektóre biało tynkowane, inne z czerwonej cegły; w ostrołukowych oknach figurki świętych.
• Biesówko - kapliczka z dzwonniczką murowana 1825 r.
• Wilimy - Wieś położona nad jeziorem Dadaj, wyróżniająca się szczególnymi walorami przyrodniczymi. Uwarunkowania krajobrazowe zadecydowały o różnej funkcji wsi: rolniczej, turystycznej. Początki Wilim to 3 maj 1359 r. kiedy to biskup Stryprock wystawił dokument lokacyjny. Prusowi Suse przyznane na prawie chełmińskim zostało 40 włók. Od owego zasadźcy pochodzi wcześniejsza nazwa wsi Suszekaym. Wieś rozwijała się powoli jednak w 1586 r. Wilimy były już całkowicie zagospodarowane, istniały tu nawet dwie karczmy, a w późniejszym czasie szkoła ( 1827r.), w której językiem nauczania był język polski. Budynek dawnej szkoły, dzisiaj znajduje się w rękach prywatnych. Zabytki sakralne Wilim to cztery kapliczki, trzy z nich pochodzą z końca XIX w. (nieco zniekształcone, dwie we wsi, jedna przy drodze do wsi). Czwarta jest neoklasycystyczna, otynkowana, znajduje się w zajeździe we wsi. Przy drodze Droszewo - Wilimy stoi drewniany krzyż pokutny (męki pańskiej) z 1932 r. drugi żeliwny mieści się w pobliżu części letniskowej Wilimy.
• Bredynki - to najmłodsze osiedle chłopskie na Warmii. Przyczyną tak późnej kolonizacji były nieuregulowane prawo własności oraz teren narażony na napady wojsk litewskich. W 1599 r. przedsięwzięciu lokacji wsi podjął się Serafin Zaręba, mianowany sołtysem. Za zgodą kardynała Andrzeja Batorego otrzymał on zgodę na otwarcie karczmy. Również przed rokiem 1600 człowiekowi o nazwisku Albert został sprzedany grunt pod budowę młyna (nadanie przywileju młyńskiego 18 maja 1605 r.). W 1756 r. właścicielem obu nieruchomości został jeden właściciel, jednak kiedy stan ten się zmienił i nastał nowy właściciel młyna zaczęła się „wojna o wodę”, czy też jak podają inne źródła „wojna w Bredynku”. W 1863 r. zostało spuszczone 20-morgowe jeziorko mieszczące się w środku wsi. Decyzję podjął właściciela młyna (Gross), który zauważył większy zysk z gruntu pod jeziorem niż z samego stawu. Przekonał on właścicieli karczmy do podpisania dokumentu stwierdzającego, że tylko woda jest własnością wsi, a grunt pod nim należy do Niego. Jednak mieszkańcy szybko zauważyli swój błąd, przecież jeziorko było dla nich źródłem dobrej wody, siedliskiem ryb. Podczas zamieszek utrudniających właścicielowi dojście do celu, do walki wkroczył wezwany na pomoc przez Gross oddział żołnierzy,. W wyniku wojny zginęło 10 mężczyzn i 4 kobiety. Jeszcze w tym samym roku mieszkańcy w miejscu zbrodni wznieśli krzyż, a w 1884 r. Jan Skupski wybudował kaplicę, w której co roku w Wielkanoc odbywała się msza upamiętniająca walczących o wodę.
• Czerwonka - neogotycka kaplica filialna p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1920 r., zbudowana dla uczczenia poległych w czasie I wojny światowej mieszkańców wsi. Zwieńczona dzwonniczką.
• kolejowa wieża ciśnień z 1956 r. Budowa oparta na konstrukcji żelbetonowej, bryła ośmiokąta. Wysokość wieży to 30 m. Składa się z siedmiu kondygnacji, z czego jedna jest podziemna, a ostatnia ma wysokość 10 m i powierzchnie około 80 m².
• Biesowo - kościół wybudowany prawdopodobnie zaraz po powstaniu Biesowa (wieś lokowana 24 lipca 1354 r. na prawie chełmińskim). Historia jej powstania związana jest rycerzami Mikołajem i Santirme, którym wyrokiem sądu polubownego, biskup Jan z Miśni przyznał 60 włók ziemi. Podzielili oni owy majątek na dwie wsie – folwark stanowiący dzisiejsze Biesówko oraz wieś czynszową Biesowo). Działania wojenne nie były dla niego łaskawe, najpierw został częściowo zniszczony podczas wojny trzynastoletniej, potem w latach 1519 – 1521 uległ prawdopodobnie całkowitemu zniszczeniu. Na początku XX wieku kościół został doszczętnie spalony. Następca to neogotycki Kościół pod wezwaniem Św. Mikołaja i Antoniego Padewskiego, który został wyświęcony w roku 1911. Wyróżnia się on krzyżowo-żebrowym sklepieniem, witrażami i bogatym wnętrzem. Znaleźć w nim można takie „skarby” jak barokowy krucyfiks, barokowe świeczniki, gotycko-renesansowy kielich z 1606 r., zegar z XVIII wieku oraz rzeźbę „Madonna z Dzieciątkiem”. Naprzeciwko kościoła mieści się zabytkowy cmentarz z licznymi nagrobkami i krzyżami z końca XIX wieku oraz kwaterą wojenną z okresu I wojny światowej.
• Droszewo - zabytkowy dworek klasycystyczny z końca XVIII w., od XIX w. należał do rodziny Barkowskich, od XX w. do rodziny Porsch. Pod koniec 2009 r. uległ częściowemu zniszczeniu, w wyniku pożaru ucierpiał dach i poddasze budynku.
• Kojtryny - obecność pomnika we wsi jest już wpisana w krajobraz warmińskich wiosek. Jednak pomnik nie jest kolejnym poświęconym ofiarom wojny, lecz powstał w celu uwiecznienia tragicznej śmierci pewnej dziewczyny. Była ona córką niemieckiego właściciela tutejszego majątku, utonęła podczas połowu ryb. Stąd wzięła się nazwa „Rybaczka”, a pomnik to postać dziewczyny z przewiązaną sznurem sukienką , którego drugi koniec zawiązany jest na pniu drzewa.

więcej informacji o atrakcjach gminy: http://www.biskupiec.pl/aktualnosci/58-dla-turysty/atrakcje-gminy

 Galeria

Poprawiono: środa, 22, sierpień 2018 10:52